James bond: de echte man

In dit blog entry willen wij de rol van James Bond als ‘echte man’ analyseren. Wij zullen hiervoor vijf verschillende trailers behandelen. Wij hebben bewust gekozen voor de trailers van de Bond films waarin een nieuwe acteur wordt gepresenteerd.
Volgens ons zullen de masculiene kenmerken van James Bond in deze trailers zeker tot uiting worden gebracht, omdat de autoriteit van de nieuwe acteur als het personage van Bond moet worden gelegitimeerd.De trailer voor 'On her majesty's secret service' ( Peter Hunt)1969laten we achterwege, omdat deze acteur minder bekend en dus minder invloedrijk is geweest.
Alvorens met onze analyse te beginnen zullen wij ingaan op algemene bronnen over mannelijkheid en de patriarchale samenleving, het beeld van de 'echte man' en hoe deze begrippen zich verhouden tot Bond.

Met een patriarchale samenleving wordt een samenleving bedoeld waar mannen een dominante rol spelen. Deze mannelijke dominantie komt op verschillende wijze tot uiting. Zo heeft de man in de patriarchale samenleving veel macht en daardoor meer mogelijkheden. De man kan zonder moeite carrière maken, een hoog salaris verdienen, en ongestraft met een paar verschillende vrouwen tegelijkertijd een relatie hebben. Er kan worden beweerd dat de vrijheid van de man in de patriarchale maatschappij onbeperkt is. Alle deuren staan voor hem open, hij kan doen wat hij wil.
In tegenstelling tot de man is de rol van de vrouw in dit soort samenlevingen zeer beperkt. Meestal wordt ze gereduceerd tot een lustobject, haar belangrijkste taak is voor haar gezin en man te zorgen.
Het is typisch voor de patriarchale maatschappij dat de man als een actief, slim en almachtig subject wordt gezien. In het boek 'Venus in Exile:The Rejection of Beauty in Twentieth-century Art' merkt Wendy Steiner op, dat de man 'the Self' kan worden genoemd, terwijl de vrouw, die als passief, mooi en in veel gevallen als dom wordt gezien, 'the Other' is.[1]
James Bond kan worden gezien als een representant van de ‘echte man’ in de patriarchale samenleving.[2] Dit manbeeld komt in de promotie van Bond sterk naar voren. [3] Tegenover zijn mannelijkheid staat het beeld van vrouwelijkheid. Omdat deze tegenstelling tussen man en vrouw in de trailers vrij sterk is, zal ook het vrouwbeeld behandeld worden in onze analyse. Door de verbeelding van deze twee aspecten naast elkaar te leggen ontstaat een goed beeld van de verhoudingen tussen Bond en zijn liefjes en daarmee van zijn positie als man.

Dr No (Terrence Young 1962):



Vanaf het eerste moment dat Sean Connery in beeld komt valt op dat hij rechtop staat met een enigszins arrogante blik in zijn ogen. Hij lijkt op diverse momenten bijna te poseren als een model in een catalogus. Vanaf het moment dat hij een vrouw ontmoet is door zijn broeierige blik meteen duidelijk dat we hier te maken hebben met een heteroseksuele man. Hij is gefixeerd op het vrouwelijk schoon, dat als een object wordt gepresenteerd. Het volgende gedeelte van de trailer is sneller gemonteerd. In deze sequentie worden beelden van een potente, vrouwen veroverende, Bond gezet tegenover actiescènes. Ook een combinatie van deze twee, een beeld van Bond, die een vrouw beschermd tegen gevaar door een arm om haar heen te slaan is veelzeggend over de tegenstelling tussen mannelijk kracht en vrouwelijke zwakte. De blik van Bond wanneer Ursula Andress uit het water komt maakt de rol van de vrouw als subject nog eens extra duidelijk. Het gebruik van wapens en high-tech, het soort beelden dat in het laatste gedeelte van de trailer overheerst, kan ook worden gezien als bijdrage aan zijn mannelijke imago.

Live and let Die (Guy Hamilton, 1973)



Opvallend bij de trailer van ‘Live and let Die’ uit 1973 is het feit dat de nieuwe Bond acteur gelijk en directer wordt geïntroduceerd dan in de trailer voor Dr. No. Meteen hierop volgt een sequentie van Bond in actie. Wederom een shot van een rake vuistslag en een beeld van Bond die een vrouw in nood helpt. Dit wordt in deze sequentie een aantal keer herhaald. In een beeld worden vier scènes getoond waarin Bond met drie of vier vrouwen(dit is niet goed te zien omdat één beeld een close up is) bezig is. Verderop in de trailer zien we hoe Bond een vrouw van haar ketenen verlost. De rol van Bond als redder in nood is in deze trailer sterker aanwezig dan in de trailer van Dr. No. Ook de seksuele toespelingen zijn explicieter en veelvuldiger aanwezig. Dit zal voor een deel te maken hebben met de veranderende tijdgeest. Wat echter niet veranderd is, is de positie van de vrouw als lustobject. Het verstoren van een huwelijksceremonie versterkt het beeld van Bond als playboy die niet gebonden wil en hoeft te zijn. Opvallend is ook de prominente rol die voertuigen innemen in de actiescenes van deze trailer.

The Living Daylights (John Glen 1987)



De trailer voor 'The Living Daylights' uit 1987 begint met het woord ‘dangerous’. Hierna volgt een vrouw in badpak die zich een 'echte man' wenst, die ze ook zal krijgen in de vorm van James Bond. In het volgende shot zien we mannen die met parachute uit een vliegtuig springen. Eén van hen is Bond. We zien hem landen op een busje. Nadat hij dit busje heeft overgenomen vliegt hij ermee van een klif en suist aan zijn parachute naar beneden. Hij landt aan boord van de boot waar de vrouw in badpak ligt te bellen. De klassiek passieve houding van de vrouw en de actieve houding van de man komen in dit gedeelte van de trailer goed naar voren. Ook de seksuele toespelingen van Bond komen weer aan bod, en ook hier is de vrouw daar zomaar van gediend. Opvallend is dat deze trailer eigenlijk uit één scène bestaat die niet al te veel over het verhaal verteld maar Bond wel als actieve (zowel op het gebied van waaghalzerij als op seksueel gebied) man neerzet tegenover een vrouw die min of meer zijn tegenovergestelde is. Het gebruik van het woord 'dangerous’ verwijst naar zijn personage, dat door zijn kracht gevaarlijk is voor vijand en vrouw.

Goldeneye (Martin Campbell 1995)
Het eerste deel van de trailer voor Goldeneye (1995) begint met het verschijnen van James Bond die met de cynische gelaatsuitdrukking en het pistool in zijn hand aan de toeschouwer wordt gepresenteerd. Deze combinatie van het cynisme en het wapen dat een symbool van geweld is, benadrukt de sociale positie van Bond in de samenleving. Namelijk,dat hij vrij is te doen en laten wat hij wil.
Het tweede deel van de trailer is heel dynamisch. Het laat James Bond in actiescènes zien die zijn brutaliteit benadrukken en in erotische scènes die zijn hartstochtelijke natuur naar voren brengen. Opvallend in deze trailer is hoe het beeld van de vrouw wordt gepresenteerd. In vergelijking met de drie eerder besprokene trailers is die in dit geval zeer actief. In bijna alle getoonde erotische scènes speelt de vrouw en niet de man een dominante rol. Bovendien, verschijnt er een vrouw in een mannelijke uniform met een wapen in haar hand. Deze episode verwijst expliciet naar de verandering in de maatschappelijke positie van de vrouw: zij is niet meer een passief lustobject maar een subject dat de seksualiteit als een wapen kan gebruiken en net als de man macht kan hebben. De trailer voor Goldeneye drukt de duidelijke veranderingen in de maatschappij uit en demonstreert de gelijkmaking van de vrouwelijke en mannelijke positie in de samenleving.

Casino Royale (Martin Campbell, 2006)
De trailer voor ‘Casino Royale’ wijkt af van de andere vier trailers. De sfeer die gewekt wordt is minder seksueel getint en meer op drama gericht. Het beeld van Bond als ultieme man en versierder is in deze trailer veel genuanceerder dan in de eerder besproken voorbeelden. Ook het beeld van de vrouw als object is minder sterkt aanwezig. In de trailer zien we de nieuwe Bond, Daniel Graig, oprijzen uit de golven. Dit doet denken aan het beeld van Ursula Andress uit de eerste Bond film. Het man/vrouw beeld lijkt hier te zijn omgedraaid. Waarschijnlijk is dit een rechtstreekse verwijzing naar Dr. No. De Bondgirl uit deze film wordt gepresenteerd als serieuze ‘love interest’. De trailer toont veel dramatische blikken in tegenstelling tot de broeierige blikken uit de vorige trailers. Het beeld van Bond die een arm om een vrouw slaat komt in deze trailer ook voor, maar heeft een geheel nieuwe lading. Het gaat hier eerder om troosten dan om beschermen. De extreme verschillen tussen man en vrouw zijn zo minder aanwezig. Ook komen de karakters van zowel Bond als de Bondgirl minder plat over. Dit zal deels met de inhoud van de film te maken hebben maar misschien spelen veranderingen in onze samenleving ook een rol.

Conclusie
Een aantal algemene kenmerken van mannelijkheid zijn: kracht, moed, en (heteroseksuele) potentie. Dit zijn dan ook belangrijke, vormende factoren bij het neerzetten van het personage van James Bond. In trailers moet dit beeld in enkele minuten worden neergezet. Hierdoor ontstaat een grote concentratie van typisch mannelijke en vrouwelijke elementen. Zo komen scènes waarin Bond een vrouw beschermt of redt relatief veel voor. Opvallend is ook hoe beelden van de twee uitingen van Bond’s mannelijkheid, namelijk het goed kunnen vechten en het hebben van heteroseksuele verlangens, elkaar in trailers vaak afwisselen. In de loop der jaren blijkt het beeld van Bond als ‘echte man’ echter niet geheel onaangetast. Zeker bij de laatste twee door ons behandelde trailers lijkt een genuanceerder beeld te ontstaan. Dit wordt allereerst gedaan door vrouwen ‘mannelijke’ eigenschappen toe te bedelen. In de trailer voor ‘Casino Royale’ zien we ook de gevoelige (vrouwelijke) kant van Bond.
Over het algemeen kan toch worden geconcludeerd dat Bond, nog steeds lijkt te moeten voldoen aan ons, door de van oudsher patriarchale samenleving opgelegde, beeld van de ‘echte man’.

[1] Steiner, 2001, p. 21

[2] Linder, 2005, p. 169
[3] Comentale, 2005, p. 12

Bronnen:

Lindner Christoph, The James Bond phenomenon: a critical reader,Manchester University Press, 2003

Comentale, Edward P., Stephen Watt,Skip Willman, Ian Flemming and James Bond: the cultural politics of 007,Indiana University Press, 2005

Steiner, Wendy,Venus in Exile:The Rejection of Beauty in Twentieth-century Art ,New York (Free Press) 2001

Lijst met links naar gebruikte trailers:

Dr. No, http://www.youtube.com/watch?v=re-v2lDjaCU&feature=related

Live and let die, http://www.youtube.com/watch?v=CoMCdu03STU&feature=related

The living daylights,http://www.youtube.com/watch?v=u3QtS3tL2Qw&feature=related

Goldeneye, http://www.youtube.com/watch?v=3TkRKQkc3KQ

Casino Royale, http://www.youtube.com/watch?v=fl5WHj0bZ2Q

Coco avant Chanel & Glamour

Voor de film ‘Coco avant Chanel’, over het leven van mode-ontwerpster Gabrielle ‘Coco’ Chanel, werden naast de gewone posters ook posters gebruikt met een advertentie voor een speciaal nummer van het blad ‘Glamour’. De poster hierboven en de cover hieronder werden gecombineerd.
In het nummer werd in de op de cover genoemde bijlage zeker geen objectief beeld geschept van de film. Hoewel de film nog niet uit was werden bij het levensverhaal van ‘Coco’ stills uit de film gebruikt. Bij de modespread was het model gestyled als Audrey Tautou/Coco in outfits die refereerden aan de film. Deze bijlage is eigenlijk een grote reclamecampagne voor de film. Door de manier waarop dit is verwerkt in het blad komt het echter niet meteen zo over. De tekst kan op deze manier worden opgevat als een speciaal soort ‘paratekst’. Opvallend bij de marketing voor deze film is ook hoe vaak de branding voor het moderne 'maison Chanel' en de film vaak in elkaar overlopen.

North by Northwest, opening credits door Saul Bass

De begincredits van North by Northwest (Alfred Hitchcock, 1959) laten een aangepaste versie zien van het logo van MGM. De leeuw wordt getoond tegen een emerald groene achtergrond. Deze kleur is speciaal voor de credit aangepast. Een DVD release uit 2001 laat echter een moderne versie van een Warner logo te zien [1].



De groene achtergrond blijft hetzelfde in het volgende deel waar donkere lijnen (uit het noorden en richting het westen) het beeld binnen vloeien en elkaar kruisen en op deze manier een ‘grit’vormen.
Ook is de richting van de lijnen enigsinds overeenstemming met de titel van de film. Later wordt in het font waarin de titel wordt getoond een zelfde soort grapje uitgehaald, north heeft een pijl naar het noorden en west een pijl naar het westen.






Op dit grit worden de namen van acteurs getoond. De muziek is spannend en heeft een up-tempo dit werkt in combinatie met de lijnen en de bewegende namen tot een dymanisch geheel. Je krijgt het gevoel dat de film een bepaalde ‘richting’ op gaat en zich niet op een plaats af zal gaan spelen. Zo worden verwachtingen bij de toeschouwers gewekt.



Het grit blijkt echter niet de abstracte vorm die het op het eerste gezicht lijkt, het zijn de lijnen van een wolkenkrabber.



Dit is het gebouw waar de hoofdpersoon werkt. Op een gegeven moment gaan de lijnen met de groene achtergrond dan ook over in het spiegelende oppervlak van het gebouw. Door de weerspiegeling is de verkeersdrukte van de straat eronder goed te zien (vooral de gele taxi's vallen op, deze geven ook aan waar we ons bevinden).



In de tekst van Stanizek worden begincredits getypeerd als zijnde een overgang tussen niet film en film [2]. De overgang tussen getekende lijnen en echt (diegetisch) beeld markeert deze overgang.Hoewel de credits zich zelf niet in de diegetische ruimte bevinden behoort het beeld daar vanaf dit moment wel toe.



In het laatste gedeelte van de credits is de drukte op straat te zien, nu echter vanaf een ander niveau. De camera bevindt zich nu op de grond en het betreft hier geen spiegeling meer maar een beeld van de grote mensenmassa's die zich door de straten van New York bewegen. Zij zijn echter nog net zo anoniem als de taxi's in het voorgaande gedeelte.





Deze ananonimiteit komt echter plots tot een einde wanneer de naam van de regisseur in beeld komt en hij net hierna zelf de bus mist. Het trucje van de cameo appearance van Hitch wordt hier dus al vroeg in de film toegepast. Met zijn optreden zijn de credits ten einde en begint de daadwerkelijke film.



Ondanks het feit dat de credits nog nauwelijks onderdeel zijn van het narratief geven ze toch informatie over hetgeen gaat volgen. Verder zijn vooral de slimme visuele 'grapjes' van belang. Dit is een sterk middel bij het prikkelen van de toeschouwer. De ontwerper, Saul Bass, maakte hier vaker gebruik van. Zo zijn de lijnen en de pijlen misschien wel te vergelijken met de spiraal figuren in de credits van Vertigo. Ook het rithme en de dymaniek van deze credits zijn belangrijk, vooral in samenhang met de muziek. Dit zorgt er samen voor dat de toeschouwer reeds bij de credits geboeid raakt.

[1] Grainge, Paul, 2004, p.352
[2]Stanizek, Georg Reading the Title Sequence

Bibliografie:
Paul Grainge, “Branding Hollywood: studio logos and the aesthetics of memory and hype”, in: Screen 2004 45(4):344-362
Georg Stanitzek, "Reading the Title Sequence (Vorspann, Générique)," in: Cinema Journal 48,4 (Summer 2009), S. 44-58

Lukte niet om een filmpje te embedden maar via de volgende link zijn de credits ook te zien:

East/west (Anastasia)

Uit de verschillende posters die op de site www.movieposterdb.com te vinden zijn, heb ik de poster van de film East-West gekozen die duidelijk uit drie diverse delen bestaat.
Het eerste deel biedt de kritische opmerkingen die met de film zelf en met een actrice die daarin gespeeld heeft (Catherine Deneuve), te maken hebben. Deze opmerkingen creëren verwachtingen bij de toeschouwer, die bijvoorbeeld begint te veronderstellen, dat de film over een bepaalde periode uit de geschiedenis gaat en dat die periode misschien in verband met de naoorlogse tijd staat. (Het laatste wordt duidelijk aan de hand van de kritische opmerkingen die met Catheriene Deneuve te maken hebben).
Het tweede deel van de poster laat drie verschillende scènes uit East-West zien. In twee van deze scènes is de actrice Sandrine Bonnaire aanwezig. Er moet worden opgemerkt dat in het eerste beeld de personage van deze Franse actrice mooi en elegant gekleed is, terwijl in het derde beeld zij een eenvoudig oud jurkje draagt. Bovendien is Sandrine Bonnaire met twee verschillende mannen in deze scènes aanwezig is. Bij de toeschouwer die de bovengenoemde film nooit heeft gezien, kan de vergelijking van deze beelden vragen oproepen. Omdat ik het verhaal van East-West heel goed ken, kan in zonder moeite de conclusie trekken dat de eerste en de derde scènes die op de poster staan, twee verschillende realiteiten presenteren. Namelijk, de realiteit van Frankrijk en de realiteit van de naoorlogse Sovjet Unie. Visueel worden deze twee realiteiten van elkaar gescheiden op de poster door de aanwezigheid van het beeld van Catheriene Deneuve. Deze geniale Franse actrice speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van het verhaal van East-West. Maar er moet worden opgemerkt dat de personage van deze actrice alleen aan het eind van de film verschijnt. Daarom ben ik overtuigd dat het gebruiken van het beeld van een scène, waarin Catheriene Deneuve aanwezig is, kan worden beschouwd als een pure reclamestunt. Deze reclamestunt is bedoeld voor het verkopen van de film met behulp van de grote ster.
Het derde deel van de poster is het meest ingewikkeld. Het bevat verschillende feiten die de toeschouwer moeten overtuigen om naar de film te gaan kijken. Hier kunnen we bijvoorbeeld denken aan de opsomming van de nominaties die ontzettend belangrijk voor de status van de film zijn of aan de namen van de acteurs die in de film hebben gespeeld. Er moet worden opgemerkt dat in vergelijking met het formaat van letters, waarmee de nominaties geschreven zijn, het formaat van letters, waarmee de namen van de acteurs geschreven zijn, kleiner is. Dat kan als een andere reclamestunt worden gezien: in het geval van East-West is het belangrijker de status van de film aan het publiek te presenteren dan de acteurs die niet echt beroemd kunnen zijn voor de toeschouwers van landen, waarin de film wordt gedraaid. Onder de belangrijke namen van acteurs staan de naam van de film zelf en die van de regisseur (Regis Wargnier). Om sterkere indruk te creëren wordt nog in de poster vermeld dat Regis Wargnier de regisseur van de beroemde film Indochine was die the Academy Award heeft gekregen. Aan de hand van deze informatie wort de status van East-West nog hoger.
Het laatste belangrijke element dat in het derde deel van de poster aanwezig is, is een symbool van Moskou, de Pokrovkathedraal. In de werkelijkheid heeft deze kathedraal ontzettend veel felle kleuren, terwijl in de poster hij absoluut rood is. Naar mijn mening moet het beeld van dit symbool van Moskou in verband met de drie scènes die op de poster aanwezig zijn, en de opmerkingen van een criticus worden beschouwd. De Pokrovkathedraal geeft een hint aan de toeschouwer: het verhaal van de film speelt zicht af in naoorlogse Sovjet Unie. Bovendien creëert het beeld van het Russische symbool in de combinatie met de scènes, waarin de Franse actrices aanwezig zijn, bepaalde verwachtingen. Bijvoorbeeld, de toeschouwer kan verwachten dat in de film de confrontatie van de twee verschillende culturen wordt gepresenteerd.
Ten slotte wil ik opmerken dat de poster van de film East-West als best tragisch kan worden gezien. Tragische elementen van de poster worden niet alleen via kleur gecreëerd maar ook via uiterlijk van de personages, via hun “facial expession” en via omgeving.

Dury John, Pham Annika, Watson John, The Film Marketing Handbook (London: Media Business School, 1993), pp. 127-142.

Steiner Wendy, Pictorial Narrativity, in: : Ryan, Marie- Laure ( ed ) Narrative across Media: the Language of Storytelling. University of Nebrasca Press , 2004. p. 145-177.

This hair for hire (Birthe)

Afb. 1 Amerikaanse poster voor 'This Gun for Hire' (Frank Tuttle, 1942)

This Hair for Hire
Veel narratieve filmposters laten een ‘verhaal’ zien door het tonen van verschillende ‘momenten’ uit de film. Deze worden onder of naast elkaar gepresenteerd . Deze poster voor ‘This Gun for Hire’ vormt daarop geen uitzondering: naast elkaar worden drie ´momenten´ uit de film getoond(afb. 1). In elk fragment zien we actrice Veronica Lake. Zij is te herkennen aan haar weelderige haardos (die dezelfde kleur heeft als de letters op de poster), haar ‘signature look’ . Op ieder fragment is zij te zien met (een) andere man(nen), waardoor de nadruk komt te liggen op haar relaties met deze mannen. Dat de film een grimmige ´noir´ is komt zo minder duidelijk naar voren in deze narratieve sequentie.



Afb. 2 Veronica Lake en Robert Preston

In het verhaal speelt Lake een goochelaresje dat het liefje is van een politie agent . Op de poster zijn zij samen afgebeeld op een manier die niet in de film voorkomt maar wel verdacht veel lijkt op een publiciteitsfoto van het paar (afb. 2)

De agent is op zoek naar een crimineel. Deze wordt ook gezocht door een huurmoordenaar aan wie de crimineel onbruikbaar geld heeft gegeven. Lake komt de huurmoordenaar (Allan Ladd) tegen. Hij redt/ontvoerd haar en er ontstaat een romance (man in tweede 'moment'). De scene zoals te zien op de poster komt niet letterlijk voor in de film maar Ladd heeft Lake bijvoorbeeld wel een keer opgetild maar lang niet op zo´n dramatische manier als op de poster .

Het laatste 'moment' laat Lake tussen de crimineel en Ladd in staat. Ook deze scene komt niet als zodanig in de film voor. De afbeeldingen op de poster laten wel momenten zien die lijken op momenten uit de film maar de outfits en precieze posities van acteurs tot elkaar komen niet overeen. De drie momenten op de poster zijn vrije interpretaties van dingen die in de film gebeuren en relaties tussen personages. Op een poster komt dit beter over dan echte 'screen captures' of stills. Als je ze als zodanig beschouwd staan ze in chronologische volgorde. De nadruk ligt op het drama en minder op de actie. Ook de ster, Lake, komt centraal te staan in deze poster. Op vallend is dat haar haar van alle kanten te zien is (dit lijkt op glamour foto´s van haar). Op andere posters wordt het hoofd en haar van Lake een nog veel grotere rol toebedeeld (afb. 3).


Afb. 3 Poster voor''This Gun for Hire' (Frank Tuttle, 1942)


Bronnen:

-Steiner, Wendy, Pictorial Narrativity, in: : Ryan, Marie- Laure ( ed ) Narrative across Media: the Language of Storytelling. University of Nebrasca Press , 2004. p. 145-177

-IMDB, Veronica Lake, http://www.imdb.com/name/nm0000043/, (10-04-11)

-THIS GUN FOR HIRE, Frank Tuttle, Universal, 1942, dvd